សញ្ញាសេដ្ឋកិច្ចចិនកំពុងជួបហានីយភ័យនិងការដួលរលំនៅទីបំផុត

សញ្ញាសេដ្ឋកិច្ចចិនកំពុងជួបហានីយភ័យនិងការដួលរលំនៅទីបំផុត៖


១. ចិនផលិតនាំចេញជាង១៩.40%នៃGDPសរុប ដែលកំលាំងទិញផ្ទៃក្នុងមិនអាចទប់ទល់បានទេពេលប្រឈមពន្ធពាណិជ្ជកម្មខ្ពស់ទៅអាមេរិកដូចសព្វថ្ងៃ ផលិតច្រេីនល្អ(more products) តែបេីលក់អត់ចេញវាក្លាយជាបន្ទុក(liabilities)


២. ប្រជាជនចិនមានផ្នត់គំនិតសន្សំដូចខ្មែរយេីងដែរ(saving more than spending) ដែលការណ៍នេះធ្វេីអោយសេដ្ឋកិច្ចជាតិទាំងមូលបាត់បង់នៅលំហូរសាច់ប្រាក់(liquidity) ទន្ទឹមនឹងខ្វះគោលនយោបាយអោយពលរដ្ឋចំណាយជាងសន្សំដូចជាប្រាក់ចូលនិវត្សន៍តិចតួចនិងមិនបានគ្រប់គ្នា(lack pension and retirement incentives) ផ្សាភាគហ៊ុន(stock market)ចិនមិនឡេីងសោះព្រោះពលរដ្ឋទិញភាគច្រេីនបែរប្រឹងទិញមាស-សន្សំប្រាក់សុទ្ធក្រោមខ្នេីយ-ឬទិញអចលនទ្រព្យ។ ផ្ទុយពីប្រទេសសេរីកាណាដាឬអាមេរិក #ផ្នត់គំនិត ប្រជាពលរដ្ឋមិនសន្សំទេគឺវិនិយោគច្រេីនទៅលេីផ្សាភាគហ៊ុនដែលអាចអោយក្រុមហ៊ុនបង្កេីតផលិតភាពពង្រីកសេដ្ឋកិច្ច និងពលរដ្ឋគ្រប់គ្នាមានជំនឿទីពឹងក្នុងចិត្តថាអាយុចូលនិវត្សន៍នឹងមានចំណូលគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់រស់នៅប្រកបដោយភាពថ្លៃថ្នូរ។


៣. ស៊ី ជិងពិង ជាអ្នកកំណត់អត្រាល្បឿនសេដ្ឋកិច្ចរាល់ឆ្នាំតាមរយះកម្មវិធីសេដ្ឋកិច្ចប្រមូលផ្តុំ(state-enterprized economics) មិនមែនសេដ្ឋកិច្ចឯកជនូបនីយកម្ម(privatization economics)ទេ ដូចជារដ្ឋអនុមតិកម្ចីការប្រាក់ទាបព្រោះខ្លួនចង់កសាងផ្ទះអោយច្រេីន ផ្លូវថ្នល់ ផ្លូវរថភ្លេីង និងពង្រឹងខ្សែក្រវ៉ាត់មួយផ្លូវមួយ(BRI)អោយបានច្រេីនព្រមទាំងដាក់មនុស្សបក្សទៅអង្គុយជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាភិបាលឃ្លាំមេីលដែលសព្វថ្ងៃចិនកំពុងជួយបប្រទះវិបត្តិផ្ទះលក់អត់ចេញ ករណីការប្រកាសក្ស័យទុនក្រុមហ៊ុនយក្សផ្នែកអចលនទ្រព្យដូចជា Evergrande Group, Country Garden, Kaisa Group និង Fantasica Holdings etc. ករណីរដ្ឋលស់យក(buying out) Evergrande គឺជាកំសោយទុនជាតិសម្រាប់ជួយកម្មវិធីផ្សេង ព្រមទាំងផ្លូវ រថភ្លេីង ខ្វះមនុស្សខាតបង់ចំណូលខ្ពស់។ ករណីBRIនៅក្រៅប្រទេសគឺជាអន្ទាក់បំណុល(debt traps)ដេីម្បីចិនមានឥទ្ធិពលទៅគ្រប់គ្រងគោលនយោបាយប្រទេសនោះៗនិងទៅចាត់ចែងសម្បត្តិធម្មជាតិឬអាចបណ្តោះនិងបញ្ជូនឧក្រិដ្ឋជនរបស់ខ្លួនករណីកម្ពុជាជាឧទាហរណ៍ស្រាប់។

ខាងក្រោមនេះជាការបង្ហាញលំអិតបន្ថែមដោយប្រព័ន្ធAI ៖
សូចនាករជាច្រើនបង្ហាញពីសក្តានុពលសេដ្ឋកិច្ចសម្រាប់ប្រទេសចិន រួមទាំងបរិត្តផរណា ការចំណាយរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ខ្សោយ វិស័យអចលនទ្រព្យដែលកំពុងជួបការលំបាក និងការព្រួយបារម្ភអំពីកម្រិតបំណុល។ កត្តាទាំងនេះ រួមជាមួយនឹងកម្លាំងពលកម្មធ្លាក់ចុះ និងការធ្លាក់ចុះនៃកំណើនផលិតភាព ធ្វើឱ្យមានការព្រួយបារម្ភអំពីសមត្ថភាពរបស់ប្រទេសនេះក្នុងការរក្សាគន្លងសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន។

នេះជាការមើលលម្អិតបន្ថែមទៀតអំពីសញ្ញាដែលអាចកើតមាន៖
1. បរិត្តផរណា និងការចំណាយរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ខ្សោយ៖
សម្ពាធបរិត្តផរណា៖
ប្រទេសចិនបាននិងកំពុងជួបប្រទះនឹងតម្លៃសេដ្ឋកិច្ចធ្លាក់ចុះ ដោយអតិផរណាអ្នកប្រើប្រាស់ទាបជាងសូន្យក្នុងរយៈពេល 3 ខែកន្លងមកនេះ នេះបើយោងតាមក្រុមហ៊ុន Yahoo Finance ។

តម្រូវការក្នុងស្រុកធ្លាក់ចុះ៖
ការចំណាយរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ខ្សោយ និងវិធីសាស្រ្តប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះការចាយវាយប្រចាំថ្ងៃ គឺជាសញ្ញាបង្ហាញថាអ្នកប្រើប្រាស់មិនឈានជើងចូលប្រកបដោយថាមពលទេ បើទោះបីជាទំនិញកើនឡើង និងតម្លៃធ្លាក់ចុះក៏ដោយ។

ការប្រើប្រាស់តិច៖
សេដ្ឋកិច្ចចិនត្រូវបានកំណត់លក្ខណៈដោយការផលិតហួសកម្រិតយូរយារមកហេីយ និងការប្រើប្រាស់តិចជាប់ៗគ្នា យោងទស្សនាវដ្តី Forbes ។

2. បញ្ហាប្រឈមក្នុងវិស័យអចលនទ្រព្យ៖
ភាពតានតឹងដែលកំពុងបន្ត៖
វិស័យអចលនទ្រព្យនៅតែស្ថិតក្រោមភាពតានតឹង ដោយប៉ះពាល់ផ្ទាល់ទ្រព្យសម្បត្តិគ្រួសារ និងបំណងចង់បានរបស់ធំ។
វិបត្តិអចលនទ្រព្យ៖
វិបត្តិអចលនទ្រព្យបានកេីតកាន់តែខ្លាំងឡើង ដោយក្រុមហ៊ុនដូចជា Evergrande ប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាលំហូរសាច់ប្រាក់ និងការទូទាត់ទ្រព្យសកម្ម នេះបើយោងតាម ​​Big Think ។
ការសាងសង់ច្រេីនហួសហេតុ៖
លទ្ធផល​នៃ​ការ​ពង្រីក​យ៉ាង​ឆាប់​រហ័ស​គឺ​ការ​សាងសង់​លើស​ចំណុះ​ជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ ដោយ​ប្រទេស​ចិន​មាន​សក្តានុពល​មាន​អាផាតមិន​ទំនេរ​គ្រប់គ្រាន់​សម្រាប់ជា​ផ្ទះ​ប្រជាជន​ទាំងមូល។

3. បញ្ហាបំណុល៖
បំណុលរដ្ឋាភិបាលក្នុងស្រុកខ្ពស់៖
បំណុលរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងរដ្ឋបាលតំបន់នៅតែខ្ពស់ ដែលត្រូវបានជំរុញដោយឱនភាពសារពើពន្ធ និងការធ្លាក់ចុះនៃប្រាក់ចំណូលដីធ្លី នេះ បើយោងតាម ​​Fair Observer ។
វិបត្តិបំណុល៖
សេដ្ឋកិច្ច​របស់​ប្រទេស​ចិន​កំពុង​ជួប​ប្រទះ​នឹង​វិបត្តិ​បំណុល​ដែល​កំពុង​កើន​ឡើង ជា​ពិសេស​នៅ​កម្រិត​រដ្ឋភិបាល​តំបន់ នេះ ​បើ​យោង​តាម Fair Observer ។
ក្រុមហ៊ុនជំពាក់បំណុលគេ៖
ក្រុមហ៊ុនដូចជា Evergrande បានក្លាយជាជាប់បំណុលខ្ពស់ ដែលជាចំណែកបញ្ហាប្រឈមក្នុងវិស័យអចលនទ្រព្យ។

៤.កត្តាផ្សេងៗ៖
ការសម្រកកម្លាំងពលកម្ម៖
កម្លាំង​ពលកម្ម​របស់​ប្រទេស​ចិន​កំពុង​រួម​តូច ហើយ​អត្រា​មាន​កូន​របស់​ចិន​មាន​កម្រិត​ទាប ដូច​ដែល​បាន​កត់​សម្គាល់​នៅ​លើ Reddit ។

កំណើនផលិតភាពយឺត៖
កំណើនផលិតភាពបានថយចុះមកត្រឹមប្រហែល 1 ភាគរយក្នុងមួយឆ្នាំក្នុងរយៈពេលមួយទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ។

ទំនុកចិត្តអ្នកបរិភោគ/ប្រើប្រាស់ខ្សោយ៖
យោងតាមគេហទំព័រ Worldcrunch បានឱ្យ ដឹងថា សន្ទស្សន៍ទំនុកចិត្តអ្នកប្រើប្រាស់របស់ប្រទេសចិនបានធ្លាក់ចុះដល់កម្រិតទាបជាប្រវត្តិសាស្ត្រក្នុងអំឡុងយុគសម័យសូន្យ-COVID ហើយមិនដែលត្រលប់មកវិញទេ នេះ បើយោងតាម ​​Worldcrunch ។

5. លំហូរចេញមូលធន និងការវិនិយោគបរទេស៖
មូលធនហោះហើរ៖ មានលំហូរចេញគួរឱ្យកត់សម្គាល់នៃក្រុមហ៊ុន និងដើមទុនចេញពីប្រទេសចិន។
ការដួលរលំនៃការវិនិយោគបរទេស៖ ការដួលរលំនៃការវិនិយោគបរទេសគឺជាសញ្ញាមួយផ្សេងទៀតនៃអស្ថិរភាពសេដ្ឋកិច្ច កំណត់សម្គាល់របស់ Forbes ។

ខណៈពេលដែលសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសចិនកំពុងប្រឈមមុខនឹងបញ្ហា វាជារឿងសំខាន់ដែលត្រូវកត់សម្គាល់ថា វាមិនចាំបាច់នៅលើជ្រុងចោទនៃការដួលរលំនោះទេ។ អ្នកវិភាគខ្លះផ្តល់យោបល់ថា ទាំងនេះគឺជាបញ្ហារចនាសម្ព័ន្ធដែលអាចត្រូវការពេលវេលាដើម្បីដោះស្រាយ ហើយថាប្រទេសចិនអាចសម្របខ្លួន និងងើបឡើងវិញបាន។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការរួមបញ្ចូលគ្នានៃកត្តាទាំងនេះធ្វើឱ្យមានការព្រួយបារម្ភអំពីកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងស្ថិរភាពរបស់ប្រទេសនេះនាពេលអនាគត។

ប្រភព៖

AI on signs of Chinese economics collapes

https://www.youtube.com/watch?v=f34y0mo4W14
https://www.youtube.com/watch?v=X06ynCq0Pcg

Policies and Patterns: State-Abetted Transnational Crime in Cambodia as a Global Security Threat

(បកប្រែក្រៅផ្លូវការចំណុចសំខាន់មួយចំនួន)

Policies and Patterns: State-Abetted Transnational Crime in Cambodia as a Global Security Threat គោលនយោបាយ និងលំនាំ៖ ឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែនដែលប្រព្រឹត្តដោយរដ្ឋនៅកម្ពុជា ជាការគំរាមកំហែងសន្តិសុខសកល

Source: https://www.humanity-consultancy.com/publications/policies-and-patterns-state-abetted-transnational-crime-in-cambodia-as-a-global-security-threat

ប្រអប់ទី 2. កំណត់ចំណាំប្រុងប្រយ័ត្នស្តីពីការកាត់បន្ថយគ្រោះថ្នាក់

ដូច​អ្នក​សម្ភាសន៍​ម្នាក់​បាន​និយាយ​ថា “អ្នក​យល់​ឃើញ​តែ​ពី​រឿង​នេះ​នៅ​ពេល​ដែល​អ្នក​ចាប់​ផ្ដើម​មើល​ប្រទេស​កម្ពុជា​ជា​ប្រទេស​រដ្ឋម៉ាហ្វីយ៉ាពិតមួយប៉ុណ្ណោះ”។ ពួក​គេ​បាន​បន្ត​ផ្តល់​យោបល់​ថា នៅ​ពេល​ការ​ហក់យក​គំនិត​នេះ​ត្រូវ​បាន​ធ្វើ​ឡើង អ្នក​សង្កេត​ការណ៍​ត្រូវ​តែ​ទទួលស្គាល់ថា “អ្វីដែលអ្នកអាចធ្វើបានជាក់ស្តែងគឺធ្វើឱ្យវាកាន់តែលំបាកសម្រាប់ពួកគេដើម្បីឱ្យមានភាពក្លាហាន គួររុញពួកគេចេញទៅក្រោយវាំងននបន្តិច”។

ខណៈពេលដែលការសន្និដ្ឋាននៃការសិក្សានេះគាំទ្រយ៉ាងខ្លាំងនូវស្មារតីមួយនេះ វិធីសាស្រ្តមួយក្នុងការផ្តល់អាទិភាពដល់ “ការសំរួលអប្បបរមានៃគ្រោះថ្នាក់” មិនមែនជាជ័យជម្នះដែលធានា ឬដោយគ្មានហានិភ័យផ្ទាល់ខ្លួនរបស់វាឡើយនូវការខូចខាតពីការដាក់គ្រឿងបញ្ចាំ។ ហានិភ័យទាំងនេះអាចត្រូវបានមើលយ៉ាងទូលំទូលាយថាជាការកំណត់ប្រភេទទាំង៣ខាងក្រោម៖

ទី​មួយ​គឺ​ឥទ្ធិពល​ហៀរកំពប់​ដ៏​មាន​សក្តានុពល​មក​លើ​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ដែល​ងាយ​រងគ្រោះ។ ជាពិសេស FATF បញ្ជីពណ៌ប្រផេះ អាចត្រូវ​បាន​គេ​មើល​ឃើញ​ថា​ជា​ទម្រង់​នៃ​ការ​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​ដ៏ទូលំទូលាយ​ដែល​មាន​ឥទ្ធិពល​ទំហំ​នៃ​ការ​ធ្លាក់​ចុះ 7.6% ក្នុងការវិនិយោគដើមទុននៅក្នុងប្រទេសដែលបានចុះបញ្ជី។

ខណៈពេលដែលការចាប់យកសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយផលិតភាពដោយឥស្សរជនកម្ពុជា ធានាបានថា វិធានការដាក់ទណ្ឌកម្មរបស់ FATF នឹងជះឥទ្ធិពលដល់គោលដៅដែលបានគ្រោងទុក ហើយចំនួនប្រជាជនដាច់ស្រយាលក៏នឹងរងផលប៉ះពាល់ផងដែរ ទន្ទឹមនឹងមូលធនសកលធ្លាក់ចុះ។ រដ្ឋាភិបាល​ដែល​មាន​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​ គួរ​តែ​ត្រៀម​ខ្លួនកៀរគរ​ទប់ទល់នឹងផល​ប៉ះពាល់​ដែល​​ហៀរកំពប់ ​នៅពេល​ដែលទំហំប៉ះពាល់​ជ្រៀតចូលដល់​កម្លាំង​ពលកម្ម​កម្ពុជា។

ទីពីរ មាន​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​ក្នុង​រដ្ឋាភិបាល​លោក​ខាង​លិច​ដែល​កម្ពុជា​កំពុង​រសាត់​ទៅ​រក
ប្រទេសចិន និងថាយុទ្ធសាស្ត្រ “កាត់បន្ថយគ្រោះថ្នាក់” ដាច់ដោយឡែកមួយអាចបង្កើនល្បឿននិន្នាការនេះ។ ជាទូទៅអ្នកសម្ភាសន៍បានជំទាស់នឹងតក្កវិជ្ជានេះ។ ខណៈ​ដែល​មនុស្ស​ស្ទើរ​តែ​ទាំង​អស់​បាន​ចាត់​ទុក​ថា​វា​ជា​ការ​ពិត​របស់​កម្ពុជាដែលឥឡូវនេះភាគច្រើនថាធ្លាក់ទៅក្នុងគោចរអំណាចផ្តាច់មុខ (hegemonic orbit) របស់ប្រទេសចិន មានមនុស្សតិចតួចបានយល់ស្របថាការកំណត់ថ្លៃបន្ថែមនេះនឹងបង្កើនល្បឿនវិថីគោចរនេះ។ អ្នក​សម្ភាសន៍​ជា​ច្រើន​នាក់​ បាន​ចង្អុល​ទៅ​ការ​មិន​អាច​ដក​ខ្លួន​បាន​របស់​កម្ពុជា ក្នុងការរអិលធ្លាក់​ទៅ​ក្នុង​គោចរនេះ ទោះ​បី​លោក​ខាង​លិច​ភាគច្រើនបានលួងលោមនិងសហការយ៉ាងណា​ក៏ដោយ។ ឧទាហរណ៍ ពួកគេបានគូសបញ្ជាក់ពីការយកចិត្តទុកដាក់យ៉ាងខ្លាំងនៃគោលនយោបាយការបរទេសរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកចំពោះប្រទេសកម្ពុជាក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ក្នុងការទប់ស្កាត់/ការសម្របសម្រួលនៃមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម ដែលផ្តល់មូលនិធិដោយប្រទេសចិន។ កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនេះ – ដែលហាក់ដូចជា ដាក់ផែនការណ៍គោល(sublimated)គោលនយោបាយការបរទេសរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកជាងអ្វីផ្សេងទៀតនៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រ-ទីបំផុតបានបរាជ័យក្នុងការទប់ស្កាត់លទ្ធផលដែលគួរឱ្យភ័យខ្លាច។

អ្នកសម្ភាសន៍ផ្សេងទៀតមិនយល់ស្របទាំងស្រុងថា ហានិភ័យនៃការតម្រឹមភូមិសាស្ត្រនយោបាយបន្ថែមបន្តិចជាមួយទីក្រុងប៉េកាំង តាមរបៀបណាក៏ដោយ អាចមានលើសពីគ្រោះថ្នាក់ដែលកំពុងបន្តពីរបបនេះ ដែលអាចត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​យ៉ាង​មាន​ន័យ​ដោយ​កិច្ច​ខិត​ខំ​ប្រឹង​ប្រែងសម្របសម្រួល​”កាត់​បន្ថយ​គ្រោះ​ថ្នាក់​”។

ហានិភ័យចុងក្រោយ និងប្រហែលជាអត្ថិភាពធំបំផុតចំពោះខ្សែបន្ទាត់អន្តរជាតិដែលពិបាកជាងចំពោះប្រទេសកម្ពុជាគឺបញ្ហាមួយដែលប៉ះពាល់ខ្លាំងដល់សង្គមស៊ីវិលក្នុងស្រុកដែលងាយរងគ្រោះខ្លាំង និងធនធានសំខាន់ៗដែលពួកគេបានប្រមូលយកមកក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីរារាំងគ្រោងសាងអំណាចរដ្ឋដែលជាភាគីនៃឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែន និងសង្វាក់អេកូឡូស៊ីឧក្រិដ្ឋកម្ម ព្រមទាំងការរំលោភបំពានយ៉ាងទូលំទូលាយ។ ទាំងនេះ វានាំយើងទៅរកការអនុសាសន៍សំខាន់ៗនៃការសិក្សាបន្ទាប់។

Box 2. A Cautionary Note on Harm Minimization
As one interviewee stated, “You only make sense of this when you start to look at Cambodia as a true mafia state.” They went on to suggest that, once this conceptual leap is made, observers must recognize that “all you can realistically do is to make it more difficult for them to be so brazen, to push them back into the shadows a bit.”

While the conclusions of this study overwhelmingly endorse this sentiment, an approach prioritizing “harm minimization” is neither a guaranteed victory nor without its own risks of collateral damage. These risks can be broadly viewed as falling within three categories.
– First is the potential spillover impact on vulnerable Cambodians. FATF grey-listing in particular can
be viewed as a form of broad-brush sanctioning which has a measured impact of a 7.6% decline in capital investment in listed countries.

While widespread capture of productive economic activities by the Cambodian elite ensures that
the FATF’s punitive measure will impact its intended target, more marginal populations will also be
impacted as access to global capital recedes. Concerned governments should be prepared to
mobilize to offset spillover impacts as they reach Cambodian labor.

– Second, there is a noted apprehension in Western governments that Cambodia is drifting toward
China and that an isolating “harm minimization” strategy might accelerate this trend. In general,
interviewees objected to this logic. While almost all viewed it as objectively true that Cambodia
largely now exists within China’s hegemonic orbit, few agreed that further cost imposition would
meaningfully accelerate this trajectory. Several interviewees pointed to Cambodia’s irrevocable
slide in that direction despite years of a mostly conciliatory Western approach. For instance, they
highlighted the heavy focus of U.S. foreign policy towards Cambodia in recent years on the
prevention/mediation of a China-funded Ream Naval Base. This effort–which seemingly sublimated
all other U.S. foreign policy goals in the Kingdom–ultimately failed to prevent the feared outcome.
Other interviewees disagreed altogether that the risks of modest further geopolitical alignment
with Beijing could in any way outweigh the harms currently extending from the regime, which could
be meaningfully stemmed by a coordinated harm minimization effort.

– The final and perhaps most existential risk to a harder international line on Cambodia is the one
posed to a highly vulnerable local civil society and the vital resources they bring to bear in the
effort to constrain the state-party’s portfolio of transnational and ecological crimes, as well as its
abuses more broadly. This brings us to the study’s next key recommendation.

For your academic references, please refer to: Humanity Research Consultancy


តោះយុវជនខ្មែរស្វែងយល់សច្ចភាពពិតករណីខ្មែរក្រហមនិងការឈ្លានពានរបស់វៀតណាម

Comments Off on តោះយុវជនខ្មែរស្វែងយល់សច្ចភាពពិតករណីខ្មែរក្រហមនិងការឈ្លានពានរបស់វៀតណាម

កុំឱ្យអន្តរជាតិចោទវៀតណាមថាលើកទ័ពចូលឈ្លានពានទឹកដីខ្មែររំលោភច្បាប់អន្តរជាតិ លោកហ៊ុនសែន ប្រឌិតរឿងបំភ្លៃការពិតដើម្បីការពារនិងដឹងគុណយួន ! រឿងពិតរបស់សម្តេចទាំងបីលោក ជា សុីម ហេង សំរិន ហ៊ុន សែន អតីតខ្មែរក្រហម រត់ទៅប្រទេសវៀតណាមឆ្នាំ១៩៧៦_១៩៧៨ គឺរត់យករួចខ្លួនដើម្បីរក្សាជីវិតកុំឲ្យពួកកម្មាភិបាល ប៉ុល ពត សម្លាប់តែប៉ុណ្ណោះ ។

គេគ្មានគំនឹតចង់វិលមករំដោះខ្មែរឲ្យផុតពីរបប ប៉ុល ពត អីនោះទេ ។ ដោយវៀតណាមយល់ច្បាស់ថាមិនអាចលើកទ័ពវាលុយចូលគ្រប់គ្រោងប្រទេសកម្ពុជាបាន ព្រោះវាខុសនិងច្បាប់អន្តរជាតិទាំងស្រុង ។ ទើបពេលយួនចូលឈ្លានពានទឹកដីខ្មែរថ្ងៃ០៧មករា ១៩៧៩ យួនបានរៀបផែនការណ៍នាំ អតីតខ្មែរកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមមកជាមួយ គឺផែនការណ៍គ្រប់គ្រងទឹកដីខ្មែរឲ្យបាន តាមរូបភាពរំដោះខ្មែរ ក្រោមការលើកបន្តប់មេដឹកនាំខ្មែរល្ងង់ម្នាក់ជំនាញការយួនម្នាក់នៅបញ្ជាពីក្រោយ បញ្ជាខ្មែរគ្រប់គ្រងខ្មែរ។

ដើម្បីសម្រេចផែនការណ៍នេះបាន វៀតណាមត្រូវលើកបន្តុបមនុស្សខ្មែរល្ងង់ៗឲ្យដឹកនាំប្រទេស។ មេដឹកនាំខ្មែរគ្រាក់ៗបច្ចុប្បន្នជាអតីតខ្មែរក្រហម ខ្លះអត់ចេះអានចេះសរសេរអក្សរខ្មែរទេ ខ្លះនៅជល់មាន់ ឃ្វាលគោ ឃ្វាលក្របី សុខៗ ស្រាប់តែវៀតណាមហៅឲ្យតំណែងជា មេឃុំ ចៅហ្វាយខេត្ត មេទ័ព នាយករដ្ឋមន្រ្តី។ល។ ទើបបច្ចុប្បន្នមេដឹកនាំខ្មែរមួយចំនួនធំ មានចរិកពាលដូចក្របី មានសម្តីដូចមនុស្សបាតផ្សារបាតសង្គមតាំងពីថ្នាក់លើដល់ក្រោម ។

ប្រវត្តិសាស្រ្តដែលខ្មែរភាគច្រើនមិនបានដឹង គឺនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៨_១៩៧៩ មុនពេលកងទ័ពវៀតណាមវាយលុកចូលទឹកដីខ្មែរ។ នៅឯអង្គការសហប្រជាជាតិ បានដឹងអំពីផែនការណ៍សម្លាប់រំគាលដោយរបប ប៉ុល ពត ភ្នាក់ងារអង្គកាសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកខាងសិទ្ធិមនុស្សបានធ្វើរបាយការណ៍ជូនអង្គការសហប្រជាជាតិឲ្យបានដឹង បន្ទាប់ពីបានចុះមកធ្វើបេសកកម្មនៅប្រទេសកម្ពុជារួចមក ។ អង្គការសហប្រជាជាតិក៏បានកោះប្រជុំប្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអចិន្រ្តៃយ៍នៅបូរីញូយ៉ក សហរដ្ឋអាមេរិក ហើយបានចេញសេចក្តីសម្រេចដំណោះស្រាយមួយលេខ៣១១(Resolution/311)។ សេចក្តីសម្រេចនោះបានអនុញាតឲ្យអង្គការសហប្រជាជាតិចូលរំដោះប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរឲ្យផុតពីការកាប់សម្លាប់របស់របស់ ប៉ុល ពត។ បេសកកម្មកងទ័ពមួកខៀវដឹកនាំដោយមេបញ្ជាកាប្រទេស អង់គ្លេស កាណាដា អូស្រ្តាលី ថ្ងៃបរិច្ឆេតយុទ្ធនាការនឹងចាប់ផ្តើមនៅដើមឆ្នាំ១៩៧៩ បីខែក្រោយខែមករា គឺខែមិនា១៩៧៩។

ដោុយឡែកនៅក្នុងក្រុមប្រឹក្សាអចិន្រ្តៃយ៍អង្គកាសហប្រជាជាតិមានវត្តមានប្រទេស ចិន និង រុស្សី ជាប្រទេសកុម្មុយនិស្ត បានដឹងអំពីផែនការបញ្ជូនកងទ័ពមួកខៀវចូលរំដោះខ្មែរឲ្យផុតពីរបប ប៉ុល ពត ទើប រុស្សី បានជំរុញវៀតណាមឲ្យចូលវាយលុកប្រទេសខ្មែរឲ្យបានមុនទ័ពមួកខៀវ ក្រោមលេសថាមករំដោះខ្មែរ។ បេីមិនដូច្នោះ វៀតណាមបន្តទុកឱកាសឲ្យ ប៉ុល ពត សម្លាប់ខ្មែបន្តទៅទៀតបានទេ ។ មេបញ្ជាការកងទ័ពមួកខៀវ UNs របស់អង់គ្លេស កាណាដា អូស្រ្តាលី បានខឹងសម្បា ធ្វើប្រត្តិកម្មប្រឆាំងខ្លាំងៗចំពោះអន្តរាគមន៍កងទ័ពវៀតណាមដែលបានលើកទ័ពវាយលុយចូលទឹកដីខ្មែរ រំលោភបូរណភាពអធិបតេយ្យភាពប្រទេសកម្ពុជាដោយគ្មានការអនុញាតិពីក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ។

បន្ទាប់ពីវៀតណាម បានកាន់កាប់ទឹកដីខ្មែរ នៅឯអង្គការសហប្រជាជាតិវិញ រុស្សី និង វៀតណាម បានខិតខំបញ្ចុះបញ្ចូល(Lobby) ឲ្យបណ្តាប្រទេសនានា ជាសមាជិកអចិន្រ្តៃយ៍ឲ្យគាំទ្រទទួលស្គាល់ថ្ងៃ៧មករា១៩៧៩ថាជាថ្ងៃដែលវៀតណាមចូលរំដោះខ្មែរឲ្យផុតពីការសម្លាប់រង្គៀលក្រោមរបប ប៉ុល ពត តែត្រូវបានបរាជ័យទាំងស្រុងដោយប្រជាជាសមាជិកបដិសែធវត្តមានកងទ័ពវៀតណាមក្នុងទឹកដីខ្មែរ។ ដូច្នេះ បើគ្មានថ្ងៃ៧មករាទេនោះ ខ្មែរត្រូវបានរំដោះដោយកងទ័ពមួកខៀវ UNs ខ្មែរទទួលបានសន្តិភាព សេរីភាព ប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដ។ ថ្ងៃ៧មករា ខ្មែរចេញពីមាត់ខ្លា ចូលមាត់ក្រពើ ៕


នយោបាយហិង្សា និងការថយក្រោយនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា

Comments Off on នយោបាយហិង្សា និងការថយក្រោយនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា

នយោបាយហិង្សា និងការថយក្រោយនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា

https://theconversation.com/violent-politics-and-the-disintegration-of-democracy-in-cambodia-836361/4

អ្នកនិពន្ធ Caroline Bennett សាស្ត្រាចារ្យ​ផ្នែក​នរវិទ្យា​វប្បធម៌ Victoria សាកលវិទ្យាល័យ Wellington

លោក កឹម សុខា ប្រធាន​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិត្រូវបានចោទប្រកាន់ជាមួយនឹងការក្បត់ជាតិកាល​ពី​សប្តាហ៍​មុន ចំ​ពេល​មាន​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​ពី​បទ​សម​គំនិត​ជាមួយ​នឹងមហា​អំណាច​បរទេស ដេីម្បីផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល។ គ្រប់លទ្ធភាពទាំងអស់ ការចោទប្រកាន់មានន័យជាការរំលាយគណបក្សប្រឆាំងដ៏សំខាន់ ដែលពេលខាងមុខទុកគណបក្ស​តែមួយជាគណបក្ស​កាន់​អំណាច​គឺ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​តែ​មួយ​គត់ ប្រកួតប្រជែងក្នុងការបោះឆ្នោតសកលឆ្នាំក្រោយ។ ការ​ចោទ​ប្រកាន់​នេះ​គឺ​ជា​ការ​ដេីរថយក្រោយនៃ​ដំណើរការ​ប្រជាធិបតេយ្យ​របស់​ប្រទេស​ជាតិ។ ហេតុការណ៍ដូចគ្នានេះក៏ឆ្លុះបញ្ចាំងពីការផ្លាស់ប្តូរនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពិភពលោកផងដែរ។ ការបំផ្លាញលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដែលជាការអភិវឌ្ឍន៍ចុងក្រោយនេះ ធ្វើតាមលំនាំដោយរួមបញ្ចូលការចោទប្រកាន់ ការបំភិតបំភ័យការបោះឆ្នោត នាពេលថ្មីៗនេះគឺការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ ការគាបសង្កត់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងការបង្កើនការគំរាមកំហែង ការប្រេីប្រាស់អំពើហិង្សា និងបង្ករជម្លោះផ្ទៃក្នុងបក្សប្រឆាំង បេីមិនដូច្នោះបក្សជំទាស់នេះអាចឈ្នះឆ្នោតក៏ថាបាន។

ក្នុងរយៈពេលបីសប្តាហ៍ចុងក្រោយនេះ បុស្តិ៍វិទ្យុចំនួន១៧ ដែលផ្តល់ម៉ោងផ្សាយដល់គណបក្សប្រឆាំង និងបានចាក់ផ្សាយកម្មវិធី ផលិតដោយសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក(VOA)និងវិទ្យុអាស៊ីសេរី(RFA) ភ្នាក់ងារពត៌មានធំចំនួនពីរដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនជាញឹកញាប់ ផ្សាយការរិះគន់នយោបាយជាប្រចាំរបស់ពួកគេ អាជ្ញាប័ណ្ណត្រូវបានដកហូត។ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ចន្ទ​កន្លង​ទៅ ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី (The Cambodia Daily) ជា​កាសែត​​ភាសា​អង់គ្លេស​ដ៏​ល្បី​ខាង​បោះផ្សាយពត៌មានស៊េីបអង្កេតស៊ីជម្រៅ ត្រូវបានបិទបន្ទាប់ពីមានវត្តមាន២៤ឆ្នាំមកនេះ បន្ទាប់ពីរងការចោទប្រកាន់ដោយវិក័យប័ត្រពន្ធដែលមិនបានធ្វើសវនកម្មចំនួន៦.៣លានដុល្លារអាមេរិក ដោយបិទដំណាក់កាលបណ្តឹងឧទ្ធរណ៍។ នៅក្នុងខែសីហា វិទ្យាស្ថានជាតិប្រជាធិបតេយ្យមានការិយាល័យនៅប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានបង្ខំឱ្យបិទ ហើយជាការិយាល័យរបស់បរទេស ដោយបុគ្គលិក​ត្រូវ​បាន​និរទេស​ក្រោមការ​ចោទ​ប្រកាន់​ថា​បាន​រំលោភ​ច្បាប់​ស្តី​ពី​សមាគមមិនមែនអង្គការរដ្ឋាភិបាល(LANGO) ច្បាប់​នេះ​ត្រូវ​បាន​អនុម័ត​កាល​ពី​ដើម​ឆ្នាំ​នេះ ដោយ​បាន​ដាក់​កំហិត​យ៉ាង​ខ្លាំង​ទៅលេីសិទ្ធិរបស់ក្រុមអង្គសង្គមស៊ីវិលទូទាំងប្រទេស។ សកម្មភាព​ទាំងនេះ​ត្រូវ​បាន​ឯកភាព​គ្នា​យ៉ាង​ទូលំទូលាយ​ថា​ជា​ការ​បង្រួបបង្រួម​អំណាច​នយោបាយ​របស់​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ក្រោម​របប​ផ្តាច់ការ​កាន់​តែ​ខ្លាំង​ឡើង​របស់​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែល​ក្រោយ​ការ​ចាប់​ខ្លួន​លោក កឹម សុខា លោកបានប្រកាសថាលោកនឹងគ្រប់គ្រងអំណាចដប់ឆ្នាំទៀត។

អំពើហឹង្សារបស់លោក ហ៊ុន សែន

តាមការការស្រាវជ្រាវរបស់ខ្ញុំបង្ហាញ​ថា នយោបាយ​កម្ពុជា​តែងតែ​ជា​វប្បធម៌នៃ​អំពើ​ហិង្សា ដែលសាវតារបស់វា​ចាប់​តាំង​ពី​ពេល​នោះ​មក ការបោះឆ្នោតដែលគាំទ្រដោយអង្គការសហប្រជាជាតិឆ្នាំ១៩៩៣ វាបានកើតឡើងក្រោមការដឹកនាំនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស ប៉ុន្តែបើ​តាម​អង្គការ​ឃ្លាំ​មើល​សិទ្ធិ​មនុស្ស លោក ហ៊ុន សែន មាន​កំណត់​ត្រា​រំលោភសិទ្ធិ​មនុស្ស​អាក្រក់​ជាង​គេដោយពាក់ផ្លាកប្រជាធិបតេយ្យ ក្នុងចំណោមអ្នកដឹកនាំផ្សេងទៀត ទោះបីជាគណបក្សរបស់គាត់ចាញ់ការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៣ ក៏ដោយក៏គាត់បានបង្ខំឱ្យមានសម្ព័ន្ធភាពមួយ មុនពេលដណ្តើមអំណាចដោយអំពើហិង្សា នៃការប៉ះទង្គិចគ្នារដ្ឋប្រហារក្នុងឆ្នាំ១៩៩៧។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ការបោះឆ្នោតត្រូវបានញាំញីដោយបទចោទពីការក្លែងបន្លំ អំពើពុករលួយ ទិញសន្លឹកបោះឆ្នោត និងការគំរាមកំហែង។ អង្គរក្សផ្ទាល់របស់លោក ហ៊ុន សែន ជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងអំពើហឹង្សាសាធារណៈជាច្រើន រួមទាំងអំពេីឃោរឃៅវាយដំសកម្មជននយោបាយជំទាស់។ បច្ចុប្បន្នសកម្មភាពហឹង្សារបស់អាជ្ញាធរទាំងនេះកំពុងកើតឡើងនៅកន្លែងសាធារណៈកាន់តែខ្លាំងឡើង។ ហឹង្សារន្ថេីនខ្លាំងនេះលេចឡើង​មាន​គោលដៅ​ទប់ស្កាត់​ការ​ចាក់​ផ្សាយ​ឡើងវិញ​នៃ​លទ្ធផល​ដ៏​គួរ​ឲ្យ​ភ្ញាក់ផ្អើល​នៃការ​បោះឆ្នោត​សកល​ឆ្នាំ២០១៣ ដោយគណបក្សកាន់​អំណាច។ គណបក្ស​នេះ​បាន​បាត់បង់​អាសនៈ​ចំនួន២២ ទៅ​ឲ្យ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ ដោយ​បន្សល់ទុក​អោយ​គណបក្ស​កាន់​អំណាច​មាន​អាសនៈ​ទាប​បំផុត​ចាប់​តាំង​ពី​ឆ្នាំ១៩៩៨។

ឆ្នាំ ២០១៣៖ ការចាប់ផ្តើមនៃចុងបញ្ចប់

ខ្ញុំ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​សម្រាប់​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ឆ្នាំ​២០១៣ ធ្វើ​ការ​ស្រាវ​ជ្រាវបណ្ឌិតរបស់ខ្ញុំមរតករបស់ខ្មែរ របបក្រហម។ ការងាររបស់ខ្ញុំពាក់ព័ន្ធនឹងការពិនិត្យមើលនយោបាយកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន។ ជោគជ័យរបស់បក្សប្រឆាំងបានធ្វើឱ្យយើងជាច្រើនភ្ញាក់ផ្អើល។ បើទោះជាមានការចោទប្រកាន់ពីការក្លែងបន្លំ និង អំពើពុករលួយ លទ្ធផលហាក់ដូចជាសន្យាថានឹងបង្ហាញពីការបោះឆ្នោតដោយសេរី – មានក្តីសង្ឃឹម


អបអរទិវាសិទ្ធិមនុស្ស១០ឆ្នូ២០២៤

ទិវាសិទ្ធិមនុស្ស១០ធ្នូ

Human Rights Day

អ្វីគឺសិទ្ធិមនុស្ស? បដិវាទកម្ម​ ដំណោះស្រាយ​ និងជំហានទៅមុខ​ What is Human Rights? Controversies, Solution, and Future

សំគាល់៖ អ្នកចុះឈ្មោះចូលរួមនឹងទទួលបានសញ្ញាប័ត្រសំគាល់កំរិត១ ពីអង្គការដឺស៊ីរ៉ក់ Participants shall receive the Level 1 Participation Certificate from the CEROC

ពេលអ្នកសម្រេចបានសញ្ញាប័ត្រទាំង១០កំរិត អ្នកនឹងទទួលបានសញ្ញាប័ត្រថ្នាក់បញ្ចប់ឈ្មោះ ភាពជាអ្នកដឹកនាំឆ្នេីម ពីអង្គការដឺស៊ីរ៉ក់ When you completed all 10 levels, you shall receive the Gradute Certificate named “Outstanding Leadership Certificate” from the CEROC

#ទិវាសិទ្ធិមនុស្ស#HumanRightsDay

https://www.facebook.com/share/18bEDYQ184/

សិទ្ធិមនុស្សក្នុងផ្នត់គំនិតថ្នាក់ដឹកនាំខ្មែរ គួរតែផ្លាស់ប្ដូរឲ្យទាន់សម័យ

ចុះផ្សាយ​នៅ​ថ្ងៃ៖ 14/12/2020 – 06:56

ថ្ងៃ​ទី​១០​ធ្នូ​កន្លង​ទៅ​នេះ គឺ​ជា​ទិវា​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អន្តរជាតិ។ បើ​ទោះ​បីជា​រៀបចំ​ឡើង​យ៉ាង​ស្ងៀម​ស្ងាត់​នៅ​ក្នុង​បរិបទ​កូវីដ​១៩​ក៏​ដោយ ក៏​គេ​នៅ​តែ​បាន​ឮ​ពី​ការ​ប្ដេជ្ញា​ចិត្ត​របស់​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ ទាំង​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល ទាំង​អតីត​បក្ស​ប្រឆាំង ទាំង​រដ្ឋាភិបាល​បក្ស​កាន់​អំណាច សុទ្ធតែ​បានអះអាង​ពី​ឆន្ទៈ​របស់​ខ្លួន​ក្នុង​ការ​​លើកស្ទួយ​ការគោរព​សិទ្ធិមនុស្ស​នៅ​កម្ពុជា។ ប៉ុន្តែ​យ៉ាង​ណា​ក៏​ដោយ គេ​កត់​សម្គាល់​ឃើញ​ថា ការ​រំលោភ​សិទ្ធិមនុស្ស​នៅ​តែ​មាន​វត្តមាន​នៅ​ឡើយ​ក្នុង​សង្គម​ខ្មែរ ដែល​​ជា​ទូទៅ​បាន​បង្កប់​ក្នុង​ផ្នត់គំនិត​ដឹកនាំ​បែប​ចាស់​គំរឹល។

ការប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាកាលពីឆ្នាំ២០១៦
ការប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាកាលពីឆ្នាំ២០១៦ © RFI

នៅ​ពេល​និយាយ​ដល់​​សិទ្ធិមនុស្ស រដ្ឋាភិបាល​តែង​រម្លឹក​ពី​ការ​រំដោះ​ប្រទេស​ចេញ​ពី​របប​ខ្មែរក្រហម ​ដើម្បី​បង្ហាញ​ពី​ស្នាដៃ​របស់ខ្លួន​សម្រាប់​បុព្វហេតុ​គោរព​សិទ្ធិមនុស្ស​នៅ​កម្ពុជា។ គណបក្សកាន់អំណាច​ចង់​រំលេច​ឲ្យ​ឃើញថា ខ្លួន​ពិតជា​បាន​នាំមក​នូវ​សិទ្ធិសេរីភាព​ដ៏​សំខាន់​ដល់​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ នោះ​គឺ​សិទ្ធិ​រស់រានមានជីវិត​ ដែល​ធ្លាប់​ត្រូវបាន​ដកហូត​ដោយ​ពួក​ខ្មែរក្រហម​។ សម្រាប់​បក្ស​កាន់អំណាច សមិទ្ធផល​ទាំងឡាយ​ដែល​ប្រជាជន​កម្ពុ​ជាមាន​នៅពេល​នេះ​គឺ​បានមក​ដោយសារ​ ថ្ងៃ៧មករា។ ហេតុផល​នេះ​មិន​ខុស​ឡើយ​ពីព្រោះថា​កាលណោះ ​ការ​បន់ស្រន់​ដ៏​សំខាន់បំផុត​របស់​ពល​រដ្ឋ​ខ្មែរ​គ្រប់រូប ​គឺ​សុំ​ឲ្យ​មាន​អ្នក​ជួយសង្គ្រោះ​ចេញពី​របប​មច្ចុរាជ​ខ្មែរក្រហម។

ពិតណាស់ បើ​ធៀប​នឹង​របប​ប៉ុលពត អ្វីដែល​កម្ពុ​ជាមាន​សព្វ​ថ្ងៃ​ពិតជា​សមិទ្ធផល​ដ៏​សម្បើម​មួយ។ ប៉ុន្តែ សិទ្ធិសេរីភាព​របស់​ម​នុស្ស​ មិនមែន​ត្រឹមតែ​ការរស់រានមានជីវិត​នោះទេ តែ​មនុស្ស​ត្រូវការ​សិទ្ធិសេរីភាព​ច្រើនជាង​នេះ ​ទៅតាម​ការវិវឌ្ឍ​នៃ​សង្គម​ បរិយាកាស​ដែល​ខ្លួន​កំពុង​រស់នៅ។

បច្ចុប្បន្ន ពោល​គឺ​៤០​ឆ្នាំ​ក្រោយរបប​ប៉ុលពត​ដួល​រលំ សេចក្តីត្រូវការ​របស់​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ប្រែប្រួល​ខុសពី​របប​ខ្មែរក្រហម​ឆ្ងាយ​​ណាស់។ ខណៈ​ដែល​ប្រជាជន​មួយ​ក្រុម​ដែល​មានអំណាច​និង​មាន​ប្រាក់ កំពុង​រស់​នៅ​ដោយ​សមបំណង​ ប្រជាជន​ខ្មែរ​មួយក្រុម​ទៀត​ដែលជា​អ្នកក្រីក្រ​ ជាពិសេស​អ្នករងគ្រោះ​ដោយសារ​​បញ្ហាដីធ្លី​និង​ដោយសារ​អយុត្តិធម៌​សង្គម​ផ្សេងទៀត ​ហាក់​នៅមាន​អារម្មណ៍​ថា ខ្លួន​កំពុង​រស់ក្នុង​សង្គម​បរិយាកាស​ដែល​រង​ការរំលោភបំពាន​សិទ្ធិ ​មិន​ខុស​ឆ្ងាយ​ពី៤០​ឆ្នាំមុន​ប៉ុន្មានឡើយ។ នេះ​នៅ​មិនទាន់​រាប់ដល់​សិទ្ធិ​ក្នុង​ការធ្វើ​នយោបាយ សិទ្ធិ​បញ្ចេញមតិ និង​សិទ្ធិ​ទទួលបាន​ប្រាក់កម្រៃ​សមរម្យ​ផង​ទេ។

មាន​មូលហេតុ​ច្រើនយ៉ាង​ដែល​បណ្តាល​ឲ្យ​មានការ​រំលោភ​សិទ្ធិមនុស្ស​នៅ​​កម្ពុជា។ មូលហេតុ​សំខាន់​ជាងគេ​គឺ​មកពី​មន្ត្រី​មានអំណាច​ដើរ​មិនទាន់​សភាពការណ៍​វិ​វ​​ឌ្ឍ​របស់​ប្រទេសជាតិ។ ៤០​ឆ្នាំ​កន្លងផុតទៅ មន្ត្រី​មួយចំនួន​ជាពិសេស​គឺ​មន្ត្រី​អាជ្ញាធរ​មូលដ្ឋាន​តែម្តង ​នៅតែ​គិតថា អំណាច​អាចធ្វើ​អ្វី​ក៏បាន ហើយ​ពួកគេ​នៅតែ​ប្រើ​វិធី​គ្រប់គ្រង​មនុស្ស​តាមបែប​ចាប់បង្ខំ​ដដែល។

ជាក់ស្តែង សមត្ថកិច្ច​ខ្លះ​នៅតែ​ប្រើ​វិធី​គំរាមកំហែង​កុំ​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​ប្រឆាំង​តវ៉ាជាមួយ​ខ្លួន។ អាជ្ញាធរ​នៅតែ​ប្រើ​វិធី​រារាំង​សូម្បីតែ​ការដើរ​ដង្ហែ​ក្បួន​ដោយ​សន្តិវិធី ​ដែលមាន​មនុស្ស​តែ​ប៉ុន្មាន​សិប​នាក់​ចូលរួម។ មន្ត្រី​អ្នកមាន​បុណ្យស័ក្តិ​ខ្លះទៀត​នៅតែ​គិតថា អំណាច​អាច​ការពារ​ពួកគេ​ឲ្យ​ផុតពី​សំណាញ់​ច្បាប់​បាន។ ផ្នត់គំនិត​ទាំងនេះ​មិន​ត្រឹមតែ​ជា​បុព្វហេតុ​នាំ​ឲ្យ​មានការ​រំលោភ​សិទ្ធិមនុស្ស​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ តែ​វា​ក៏​ធ្វើ​ឲ្យ​វប្បធម៌​និ​ទណ្ឌ​ភាព​បន្ត​មាន​អត្ថិភាព​មិន​ងាយ​គាស់រំលើង​ឲ្យ​អស់​ពី​កម្ពុជា​ផងដែរ។ និយាយ​ដោយ​ខ្លី អ្នកនយោបាយ​ ឬ​មន្ត្រី​អាជ្ញាធរ​មួយចំនួន ​ហាក់ដូចជា​ទទួលបាន​ផ្នត់គំនិត​ថ្មី​​តាមបែប​ប្រជាធិបតេយ្យ ​តិចជាង​ប្រជាពលរដ្ឋ​របស់ខ្លួន​ផង។

ដូច្នេះ ដើម្បី​លើកស្ទួយ​ការគោរព​សិទ្ធិមនុស្ស​នៅ​កម្ពុជា គេ​ត្រូវ​ផ្តើម​ពី​ការផ្លាស់ប្តូរ​ផ្នត់គំនិត​របស់​អ្នកនយោបាយ​និង​ជាពិសេស​គឺ​មន្ត្រី​និង​អាជ្ញាធរ​មានអំណាច​តែម្តង។ របៀប​ដឹកនាំ​ដែល​បង្ខំ​ឲ្យ​គេ​ជឿ «រឿង​ខុស​ថា​ជា​ត្រូវ»លែងមាន​ប្រសិទ្ធភាពទៀតហើយ ​ក្នុង​បរិបទ​ដែល​ពលរដ្ឋ​យល់ដឹង​ច្រើនជាង​មុន។ រីឯ​ការ​លាក់បាំង​ព័ត៌មាន​ក៏​មិនអាច​ទៅរួច​ទៀត​ដែរ ​ក្នុង​បរិបទ​ដែល​បណ្តាញ​ផ្សាយ​ព័ត៌មាន​រីកដុះដាល​ព្រោងព្រាត។

សរុប​មកវិញ អំណឹះតទៅ ប្រសិទ្ធភាព​នៃ​ការដឹកនាំ​គឺ​ស្ថិតនៅលើ​ការព្យាយាម​ស្វែងយល់​ពី​សេចក្តីត្រូវការ​របស់​ព​ល​រដ្ឋ​ និង​ឆ្លើយតប​តាម​តម្រូវការ​ជាក់ស្តែង​រប​ស់​ពួកគេ​ឲ្យ​បាន​សមស្រប។ នេះ​ជា​វិ​ញ្ញា​ប្រជាធិបតេយ្យ​និង​សិទ្ធិមនុស្ស​ដែល​អ្នកនយោបាយ​ត្រូវប្រឡងប្រជែង​គ្នា។ អ្នកណា​ឈ្នះ​ក្នុង​វិញ្ញាសា​នេះ​នឹង​ទទួលបាន​ការផ្តល់​ពិន្ទុ​ល្អ​ពី​ប្រជាពលរដ្ឋ​ម្ចាស់​ឆ្នោត​។ រីឯ​អ្នកចាញ់​នឹង​ត្រូវគេ​ផាត់​ចេញពី​សង្វៀន​ជា​ស្វ័យប្រវត្តិ៕

Source: RFI


រីករាយទិវាសិទ្ធិនារី៨មីនា២០២៤

បញ្ហា​របស់​ស្ត្រី​ខ្មែរ​មួយ​ចំនួន​និង​វិធានការ​ដោះស្រាយ

មន្ត្រី​ជាន់​ខ្ពស់​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា បាន​អះអាង​ថា ស្រ្តី​ខ្មែរ​បច្ចុប្បន្ន​ទទួល​បាន​សិទ្ធិ​សេរីភាព​ពេញលេញ និង​យល់​ច្បាស់​អំពី​សារសំខាន់​ក្នុង​ការ​ចូលរួម​អភិវឌ្ឍ​សង្គម​ជាតិ​ជាមួយ​ដៃគូ​បុរស។ដោយ ម៉ៅ សុធានី
2012.03.08

បុរី​កីឡា ៣០៥១២-មករា-២០១២៖ អ្នក​ភូមិ​បុរី​កីឡា​ដែល​ជាប់​ឃុំ​នៅ​ក្នុង​មជ្ឈមណ្ឌល​សង្គមកិច្ច​រាជធានី​ភ្នំពេញ នា​ខណ្ឌ​ដង្កោ។RFA/Uon Chhinh030712np00:00/08:07 

អ្នកស្រី​ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ម៉ែន សំអន និង​ជា​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ទំនាក់ទំនង​រដ្ឋ​សភា ព្រឹទ្ធ​សភា និង​អធិការកិច្ច បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា បាន​ខិតខំ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់ និង​ពង្រឹង​តួនាទី​ស្ត្រី​ដឹកនាំ​ឲ្យ​មាន​ចំនួន​កាន់​តែ​ច្រើន ទាំង​នៅ​កម្រិត​ថ្នាក់​ជាតិ និង​មូលដ្ឋាន។

អ្នកស្រី ម៉ែន សំអន៖ «បញ្ហា​ពី​រឿង​សិទ្ធិ​នោះ យើង​មាន​ក្នុង​ច្បាប់​តាក់តែង​ហើយ ហើយ​ទទួល​បាន​សិទ្ធិ​ពេញ​លេញ​ដែរ ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ការងារ​ការ​រៀន​សូត្រ ការ​ទទួល​សេដ្ឋកិច្ច​ពី​គ្រួសារ មាន​សិទ្ធិ​គ្រប់គ្រាន់ និយាយ​រួម​គឺ​យើង​មាន​សិទ្ធិ​ជា​យូរ​ឆ្នាំ​មក​ហើយ មិន​មែន​តែ​ឆ្នាំ​នេះ​ទេ ដោយសារ​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​យើង​បាន​ផ្ដល់​ឱកាស ដូច​នេះ​គាត់​បាន​ឆក់​ឱកាស​នេះ​ឲ្យ​គាត់​មាន​សមត្ថភាព​ដើម្បី​គេ​បាន​ទទួល​ស្គាល់…»

ក៏​ប៉ុន្តែ​ទាំង​មន្ត្រី​សង្គម​ស៊ីវិល​ជាតិ និង​គណបក្ស​ប្រឆាំង​មួយ​ចំនួន​បាន​អះអាង​ថា ទោះ​បី​ជា​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​បាន​ចែង​ច្បាស់លាស់​អំពី​សិទ្ធិ​សេរីភាព​ស្មើ​គ្នា​រវាង​ស្ត្រី​បុរស​ក៏ដោយ ប៉ុន្តែ​ការ​រស់​នៅ​ជាក់​ស្ដែង​ក្នុង​សង្គម​បច្ចុប្បន្ន ស្ត្រី​និង​យុវតី​ខ្មែរ​ជួប​បញ្ហា​ច្រើន​ណាស់​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការ​រំលោភ​សិទ្ធិ​សេរីភាព ដូច​ជា​ការ​ជួញដូរ​ផ្លូវ​ភេទ អំពើ​ហិង្សា​ក្នុង​គ្រួសារ ភាព​ក្រីក្រ ការ​រើសអើង​ជាដើម។

អ្នកស្រី​វេជ្ជបណ្ឌិត លី ស្រីវីណា តំណាងរាស្ត្រ​នៃ​គណបក្ស សម រង្ស៊ី បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា ទោះ​បី​ជា​មាន​ស្ត្រី​ខ្មែរ​ជា​ច្រើន​បាន​ចូល​រួម​អបអរ​សាទរ​ទិវា​នារី​អន្តរជាតិ​រៀងរាល់​ឆ្នាំ​ក៏​ពិត​មែន តែ​នេះ​គ្រាន់​តែ​ជា​រូបភាព​ខាង​ក្រៅ​ប៉ុណ្ណោះ៖ «ស្ត្រី​ខ្មែរ​មើល​ទៅ​ដូច​ជា​មាន​សិទ្ធិ​អ៊ីចឹង ប៉ុន្តែ​ការ​ពិត​ជា​សិទ្ធិ​ក្លែងក្លាយ​ទេ។ អ្វី​ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​ស្ត្រី​ខ្មែរ​លំបាក​ជាង​គេ​នោះ គឺ​ទី​១ ការ​ខ្វះខាត​សេវា​ពេទ្យ។ ពេល​គាត់​ឈឺ ឬ កូន​ឈឺ ស្ត្រី​ខ្មែរ​ត្រូវ​រែក​ពុន​ការ​លំបាក​ទាំង​អស់​នេះ ត្រូវ​ខ្ចី​បុល​គេ។ ទី​២ បញ្ហា​លំបាក​ទី​២ គឺ​ការ​ខ្វះខាត​សេវា​អប់រំ។ ខ្លួន​គាត់​ខ្លះ​អត់​មាន​ការ​អប់រំ​នាំ​ឲ្យ​កូន​ចៅ​របស់​គាត់​មិន​បាន​សិក្សា​ខ្ពង់ខ្ពស់​ទេ ហើយ​ម្យ៉ាង​ទៀត ដែល​យើង​ខំ​ធ្វើ​អ៊ឹកធឹក​នេះ គឺ​ដើម្បី​លួង​ចិត្ត​ប៉ុណ្ណោះ។ នេះ​យើង​មិន​គិត​ដល់​ការ​បំផ្លាញ​ផ្ទះសម្បែង​ពួក​គាត់ ហើយ​មាន​ខ្លះ​ស្ត្រី​ត្រូវ​គេ​ចាប់​ដាក់​គុក​ទៀត​ក៏​មាន​ដែរ»

ប្រទេស​កម្ពុជា មាន​ប្រជាពលរដ្ឋ​ជាង ១៤​លាន​នាក់។ ក្នុង​នោះ ៥២% ជា​ស្ត្រី​ភេទ ដែល​ភាគ​ច្រើន​ជា​ស្ត្រី​មេម៉ាយ និង​មាន​ជីវភាព​រស់​នៅ​ទីទ័លក្រ។

របាយការណ៍​ឆ្នាំ​២០១១ របស់​អង្គការ​លើក​លែង​ទោស​អន្តរជាតិ (Amnesty International) បាន​បង្ហាញ​ថា ការ​បណ្ដេញ​ពលរដ្ឋ​ចេញ​ពី​លំនៅឋាន គឺ​បញ្ហា​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​យ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរ ដែល​កត្តា​នេះ​បាន​ជំរុញ​ឲ្យ​មាន​ការ​តវ៉ា​កាន់​តែ​កើន​ច្រើន​ឡើង​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ ភាគ​ច្រើន​ជា​ស្ត្រី​ភេទ និង​សហគមន៍​របស់​គេ ដូច​ជា​នៅ​តំបន់​បឹងកក់ និង​បុរី​កីឡា​ជាដើម។

ស្ត្រី​ម្នាក់​ឈ្មោះ ប្រាក់ សុផា កំពុង​ព​កូន​តូច​នៅ​នឹង​ដៃ ដែល​ត្រូវ​បាន​បណ្ដេញ​ចេញ​ពី​តំបន់​បុរី​កីឡា បាន​និយាយ​ត្អូញត្អែរ​ថា ពួកគាត់​មក​តស៊ូ​រស់​នៅ​ជិត​គំនរ​សំរាម​នេះ ពីព្រោះ​ក្រីក្រ​ពុំ​មាន​ប្រាក់​រាប់​ពាន់​ដុល្លារ​បង់​ឲ្យ​ទៅ​សហគមន៍ និង​អាជ្ញាធរ​ពាក់ព័ន្ធ​ជា​ថ្នូរ​នឹង​ការ​បាន​ទៅ​រស់​នៅ​ក្នុង​អគារ ដែល​ក្រុមហ៊ុន​កំពុង​សាងសង់។

ស្ត្រី ប្រាក់ សុផា៖ «តាំង​ពី​គេ​រុះ​ផ្ទះ​តាំង​ពី​ថ្ងៃ​៣ មករា មក វេទនា​ណាស់! គ្មាន​កន្លែង​ដេក​កន្លែង​ពួន​ទាំង​អស់​ហ្នឹង។ ឥឡូវ​ត្រង់​កូន​ត្រង់​ចៅ​នៅ​វេទនា​នៅ​មួយ​គ្រែ​ហ្នឹង សុំ​គេ​ខាង​ក្រុមហ៊ុន​គេ​មក​ចាប់​ទៀត។ ឃើញ​ស្រាប់​ហើយ​កន្លែង​នេះ​ធុង​សំរាម​សុទ្ធ ខ្ញុំ​សុខ​ចិត្ត​វេទនា​រស់​នៅ កូន​ផង​ចៅ​ផង​ទើប​តែ​ប៉ុណ្ណឹង​គ្មាន​កន្លែង​ទេ សូម្បី​តែ​គេ​ដើរ​ជិត​ក៏​គេ​ខ្ពើម​ដែរ…»

ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ចំនួន​បុរស​ស្ត្រី​ចូល​រួម​កាន់​តែ​ច្រើន​ឡើងៗ នាំ​គ្នា​ប្រារព្ធ​អបអរ​សាទរ​នារី​អន្តរជាតិ ៨ មីនា ពី​មួយ​ឆ្នាំ​ទៅ​មួយ​ឆ្នាំ​នេះ។

អ្នកស្រី ធីតា ឃិះ នាយិកា​អង្គការ​សីលការ និង​ជា​អគ្គលេខាធិការ​លើក​ស្ទួយ​ស្ត្រី​ក្នុង​វិស័យ​នយោបាយ បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា ជា​ការ​ប្រសើរ​ហើយ ប៉ុន្តែ​នៅ​មិន​ទាន់​គ្រប់គ្រាន់​ទេ រាជ​រដ្ឋាភិបាល​ត្រូវ​បង្កើន​ការ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​បន្ថែម​ទៀត ដើម្បី​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រសើរ​ឡើង​នូវ​ស្ថានភាព​ស្ត្រី​ខ្មែរ​នៅ​កម្ពុជា​នេះ។

អ្នកស្រី ធីតា ឃិះ៖ «ភាគ​ច្រើន​គឺ​ស្ត្រី​មាន​បន្ទុក​ធ្ងន់​ក្នុង​ការ​គ្រប់គ្រង និង​គាំទ្រ​ទៅ​ដល់​គ្រួសារ គឺ​ត្រូវ​រក​ស៊ី​ចិញ្ចឹម​កូន​ចៅ។ កត្តា​មួយ​ទៀត​ស្ត្រី​ពុំ​បាន​ទទួល​ការ​អប់រំ​បាន​ច្រើន ចង់​ឲ្យ​កូន​រៀន​ដែរ តែ​ពុំ​មាន​លទ្ធភាព ហើយ​កូនៗ​ត្រូវ​រត់​ចោល​សាលា​ច្រើន។ ដូច​នេះ​ស្ត្រី​ភាគ​ច្រើន​មក​រក​ការងារ​កាត់​ដេរ និង​ខ្លះ​ទៅ​ធ្វើ​ការ​នៅ​ស្រុក​គេ ធ្វើ​ឲ្យ​នារី​របស់​យើង​រង​គ្រោះ​ច្រើន។ មាន​ន័យ​ថា ទទួល​អំពើ​ហិង្សា ត្រូវ​គេ​រំលោភ​បំពាន និង​ទទួល​ការងារ​ពុំ​សមស្រប។ យើង​ដឹង​ហើយ​ថា តម្លៃ​ម្ហូប​អាហារ​ឡើង​ថ្លៃ​ខ្ពស់ ហើយ​ប្រាក់​ខែ​គ្នា​តិច ការ​ហូប​ចុក​ត្បិតត្បៀត ដើម្បី​សន្សំ​លុយ​ផ្ញើ​ទៅ​ឲ្យ​ឪពុក​ម្តាយ តើ​ប៉ះពាល់​ដល់​សុខភាព​គ្នា​ប៉ុណ្ណា?»

ស្ថានភាព​រស់​នៅ​ទីទ័លក្រ និង​ពុំ​មាន​ដី​ស្រែ​ចំការ​គ្រប់គ្រាន់​បង្កបង្កើន​ផល កូន​ស្រី​ជា​ច្រើន​ដែល​រស់​នៅ​តាម​តំបន់​ជនបទ​ត្រូវ​ឈប់​រៀន ដើម្បី​រក​ការងារ​ធ្វើ​នៅ​រោងចក្រ រក​ប្រាក់​ចិញ្ចឹម​គ្រួសារ ដែល​ខ្លះ​មាន​សមាជិក​ច្រើន​ក្នុង​បន្ទុក។ បច្ចុប្បន្ន​ប្រទេស​កម្ពុជា មាន​កម្មករ​ធ្វើ​ការ​ក្នុង​រោងចក្រ​ជិត ៥០​ម៉ឺន​នាក់ ដែល​ជាង ៩០% គឺ​ជា​ស្ត្រី​ភេទ។

ក្រៅ​ពី​ការងារ​ក្នុង​រោងចក្រ ក៏​មាន​ស្ត្រី​ខ្មែរ​រាប់​សែន​នាក់​បាន​ធ្វើ​ចំណាក​ស្រុក​ទៅ​ធ្វើ​ការ​ជា​កម្មការិនី​នៅ​ប្រទេស​ក្រៅ រួម​មាន​ថៃ វៀតណាម ឥណ្ឌូនេស៊ី និង​ម៉ាឡេស៊ី ជាដើម។

ស្ថិតិ​ក្រសួង​ការងារ​បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា សព្វថ្ងៃ​នេះ​មាន​ពលការិនី​ខ្មែរ​ជាង ៣​ម៉ឺន​នាក់ ធ្វើ​ការ​ជា​ស្ត្រី​បម្រើ​ក្នុង​ផ្ទះ​នៅ​ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី។ របាយការណ៍​ជា​ច្រើន​របស់​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ​បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា ពលការិនី​ភាគ​ច្រើន​ត្រូវ​រង​ការ​វាយ​ដំ​ធ្ងន់ធ្ងរ​ពី​ថៅកែ​ម្ចាស់​ផ្ទះ បង្ខំ​ឲ្យ​ធ្វើ​ការ​ជា​ទម្ងន់ យូរ​ម៉ោង​ពុំ​មាន​ពេល​ឈប់​សម្រាក និង​មាន​ករណី​ខ្លះ​ត្រូវ​រង​ការ​រំលោភ​បំពាន​ផ្លូវ​ភេទ និង​ជួញដូរ​ជាដើម។

នាយិកា​អង្គការ​សីលការ អ្នកស្រី ធីតា ឃិះ បន្ត​ថា សង្គម​ស៊ីវិល​មាន​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​ជា​ខ្លាំង​អំពី​សុខុមាលភាព​របស់​ស្ត្រី និង​ក្រុម​គ្រួសារ​របស់​គេ។ អ្នកស្រី​ថា រាជរដ្ឋាភិបាល​ត្រូវ​ពង្រឹង​គោល​នយោបាយ​ជាតិ​ច្បាស់លាស់ ដើម្បី​បង្កើត​ឲ្យ​មាន​កម្មវិធី​ជា​ច្រើន​ជួយ​ដល់​ស្ត្រី។

អ្នកស្រី ធីតា ឃិះ៖ «រឿង​នេះ​ហើយ​ដែល​យើង​ជំរុញ​ឲ្យ​មាន​ស្ត្រី​ឲ្យ​បាន​ច្រើន ដើម្បី​តាមដាន​ចូល​រួម​ធ្វើ​គោលនយោបាយ ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​ឲ្យ​គោលនយោបាយ​ជាតិ​បម្រើ​ផល​ប្រយោជន៍​របស់​ស្ត្រី។ ការ​ផ្ដល់​អាទិភាព​លើ​កម្មវិធី​ផ្សេងៗ ដូច​ជា​អប់រំ​សុខភាព ការ​ផ្ដល់​សេវា​ផ្សេងៗ​ឲ្យ​ស្ត្រី​យើង។ ហើយ​ការងារ​ទៀត​សោត គួរ​ពិនិត្យ​មើល​តើ​ប្រាក់​ខែ​អប្បបរមា​គួរ​មាន​ប៉ុន្មាន ដើម្បី​ឲ្យ​គ្នា​រស់​បាន​ដោយ​សមរម្យ បង្កើត​ជា​សេវា​សម្រាប់​លំនៅឋាន ការ​មើល​កូន​ជា​ដើម​ដែល​ស្ត្រី​ទាំង​អស់​ត្រូវ​ការ…»

មន្ត្រី​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ជា​ច្រើន​បាន​អះអាង​ដូច​គ្នា​ថា ប្រការ​ដែល​មាន​អត្រា​ស្ត្រី​ដឹកនាំ​នៅ​តាម​មូលដ្ឋាន​ច្រើន និង​បង្កើន​កម្មវិធី​នានា​បន្ថែម​ទៀត ជា​ផល​ប្រយោជន៍​សម្រាប់​ស្ត្រី​នៅ​តាម​តំបន់​ជនបទ​នោះ ស្ថានភាព​ស្ត្រី​នឹង​អាច​បាន​ប្រសើរ​ជាង​នេះ។ ការ​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​របស់​គណៈកម្មាធិការ​លើក​ស្ទួយ​ស្ត្រី​ក្នុង​វិស័យ​នយោបាយ និង​អង្គការ​ផ្សេង​ទៀត​ កាល​ពី​ចុង​ឆ្នាំ​២០១១ បាន​រក​ឃើញ​ថា ស្ត្រី​ដឹក​នាំ​នៅ​តាម​មូលដ្ឋាន មាន​ការ​ប្រឹងប្រែង​តស៊ូ​មោះមុត ដើម្បី​ធ្វើ​ការ​សម្របសម្រួល និង​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​នានា​នៅ​ក្នុង​សហគមន៍​របស់​គេ៕

Source: RFA https://www.rfa.org/khmer/indepth/women_issues_in_cambodia-03072012231040.html

RFA